दरबार क्षेत्रमा पुनः खनाइ : विश्व सम्पदा संरक्षणप्रति लापरवाही?

काठमाडौँ महानगरपालिकाले दरबार क्षेत्रको जग संरक्षण गर्दै पानी जमिनमा रिचार्ज होस् भनेर बिना कङ्क्रिट ढुङ्गा बिच्याउने वातावरणमैत्री उपाय अपनाएको थियो। तर त्यो पहल केही महिनामै धराशायी भयो – किनभने अब फेरि विद्युत् प्राधिकरण, नेपाल टेलिकम र लाइट जडान गर्ने निकायहरूले त्यही ठाउँ पुनः खन्न थालेका छन्।

⚠️ यस्तो बारम्बारको खनखोतले विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत दरबार क्षेत्रको मौलिकता, भौतिक संरचना, र सांस्कृतिक गरिमा नै खतरामा पार्ने चिन्ता उठाइएको छ।
पर्यटकहरूले भ्रमण गर्दा देख्ने निर्माण अव्यवस्था र अपूरो संरचना नेपालको पर्यटन छविमा प्रत्यक्ष असर पार्न सक्छ।

🔎 विशेष चिन्ता के हो?

• विदेशी पर्यटकहरूले यस्तो अवस्थालाई ‘नियमबिहीनता’ र ‘अव्यवस्थित व्यवस्थापन’ का रूपमा लिने खतरा।
• UNESCO विश्व सम्पदा सूचीबाट हटाउने चेतावनीसमेत विगतमा आइसकेको छ।
• स्थानिय जनप्रतिनिधि र संरक्षणकर्मीहरू एकमतमा भन्दैछन् — “संघीय निकायहरूको आपसी समन्वय अभावले सम्पदा संकटमा पर्न थालेको छ।”

अब के गरिनु पर्छ?

• कुनै पनि खनाइ वा पूर्वाधार कार्य अघि अनुमति प्रणाली कडाइ गर्नुपर्ने।
• सम्पदा क्षेत्रमा विशेष कोड अफ कन्डक्ट लागू गर्नुपर्ने।
• सम्पूर्ण निकायबीच समन्वय गरी मास्टर प्लान अनुरूप काम गर्ने बाध्यकारी नीति ल्याउनु पर्ने।

संस्कृति, पर्यटन र सम्पदाको सम्मान हाम्रो कर्तव्य मात्र हैन – हाम्रो परिचय पनि हो। यस्तो बारम्बारको लापरवाहीले सम्पदाको संरक्षण होइन, विनाशतर्फ डोर्याउँछ।