नेपालका विमानस्थल : पर्यटक तान्ने ‘हवाई पुल’ र आर्थिक समृद्धिको गेटवे

नेपालको गहिरो भौगोलिक विविधता, हिमालको काँध चढेका बस्तीहरू र दुरदराजका गाउँहरूलाई बाँध्ने सबभन्दा बलियो डोरी बनेको छ — विमानस्थल। जहाँ बाटोले साथ दिँदैन, त्यहाँ आकाशबाटको यात्रा मात्रै विकल्प हुन्छ। यही विकल्पलाई समेट्दै, आज नेपालका ५१ आन्तरिक र ३ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरू देशको विकास, पर्यटन र समावेशिताको मेरुदण्ड बन्दै आएका छन्।

लुक्लाको कल्पना गरौं — यदि त्यहाँ विमानस्थल नहुने हो भने, सगरमाथाको पाइला टेक्न आउने पर्यटकको भीड आज हुने थिएन। तिनै पर्यटकबाट आउने विदेशी मुद्रा, रोजगारी, र स्थानीय व्यवसाय अहिले उस्तै उकासिएको देखिन्छ। यही कथा हो — जोमसोमदेखि सिमिकोट, ताप्लेजुङदेखि रामेछापसम्म।

तर विमानस्थलको भूमिका केवल पर्यटकसम्म सीमित छैन। सुदूर पश्चिमका गाउँहरूमा औषधि, खाद्यान्न र अत्यावश्यक सामग्री पु¥याउने भरपर्दो माध्यम पनि यही हो। जब सवारीसाधन पुग्दैन, विमानले त्यस ठाउँको जीवन बचाउँछ — त्यो हो हवाई पहुँचको शक्ति।

विगतका दिनमा सडक पूर्वाधारले विकासको गति लिएपछि १९ वटा विमानस्थल बन्द भइसकेका छन्। यद्यपि ती विमानस्थलहरूले कुनैबेला आफ्नो गन्तव्यमा सेवाको उज्यालो पस्केका थिए। आज त्रिभुवन, पोखरा र गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरूले नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रिय आकासमा फैलाउन थालेका छन्। निजगढ विमानस्थलको प्रस्तावना पनि यही दिशातर्फको अर्को पाइलो हो।

आर्थिक दृष्टिकोणले हेर्दा, एक वर्षमा विमानस्थलहरूबाट झन्डै ७–८ अर्ब रुपैयाँ आम्दानी हुने अनुमान गरिएको छ। यो आम्दानी मुख्यतः अवतरण शुल्क, पार्किङ, यात्रु सेवा, र व्यावसायिक भाडा क्षेत्रबाट हुन्छ। यसको अर्थ — विमानस्थल केवल ‘उड्ने र ओर्लने’ ठाउँ होइन, यो राजस्व केन्द्र हो, आर्थिक चक्रको गति हो।

हवाई सञ्जालले अहिले नेपालमा हरेक वर्ष करिब ११ लाख पर्यटक भित्र्याउने वातावरण सिर्जना गरिदिएको छ। पर्यटकका लागि समय र पहुँच सबैभन्दा मूल्यवान हुन्छ — विमानस्थलले त्यसैलाई सहज बनाएको छ।

नेपाल सरकारले यदि अहिलेको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलहरूमा अध्यागमन सेवा, भिसा प्रक्रिया र अन्य पूर्वाधार बलियो बनाएमा, ती विमानस्थलहरू अन्तर्राष्ट्रिय हबको रूपमा परिचित हुन सक्छन्। यसले नेपाललाई दक्षिण एशियाली हवाई यातायात नक्शामा एक सशक्त केन्द्र बनाउनेछ।

निष्कर्षमा — विमानस्थलहरू केवल गन्तव्यका प्रवेशद्वार होइनन्, ती देशका भविष्यका सञ्जालहरू हुन्। पर्यटन, व्यापार, जीवनरक्षा, र राष्ट्रिय गौरवको प्रतीक विमानस्थलले नेपाललाई आकाशमै उडाइरहेको छ। अब आवश्यक छ — यी विमानस्थलहरूको सशक्त सञ्चालन, पारदर्शिता र दीर्घकालीन योजना।