जोखिममा जीवन, फलाममा पसिना: बारा–पर्सा करिडोरका मजदुरहरूको कहालीलाग्दो कथा म्युज खबर | बारा, वैशाख १८

१२ घण्टा आगोमा पसिना, २२ हजार मासिक तलब, न जुत्ता छ, न हेलमेट।
यो दृश्य कुनै कथाको पन्नाबाट होइन, बारा जिल्लाको कलैया उपमहानगरपालिका–१५ स्थित अशोक स्टिल प्रा.लि. मा कार्यरत भरोसप्रसाद यादवको वास्तविक दिनचर्या हो। उनी १० वर्षदेखि भट्टीमा १६ सय डिग्रीको तापमा कवाडी फलाम गलाउने कठिन र खतरनाक काम गर्दै आएका छन्।

“कहिले भट्टी पड्किन्छ थाहा छैन”

“काम गर्दा आगोले झोस्ने डर हुन्छ। सुरक्षाका साधन छैनन्। एक क्षणको लापरबाहीले ज्यान जान सक्छ,” यादवले म्युज खबरसँग भने। उनको मात्रै होइन, त्यहाँ ३ सय मजदुरमध्ये अधिकांशको अवस्था उस्तै छ।

टेम्परिचर १६०० डिग्री, जोखिम १००% – सुविधा ०%।

मासिक २२ हजार, सुरक्षा शून्य

• भट्टी विस्फोटको जोखिम दैनिक
• सामाजिक सुरक्षा कोषबाट वञ्चित
• सुरक्षा उपकरण औपचारिकताका लागि
• बिरामी हुँदा तलब काटिन्छ

राजन पटेल, श्यामकुमार जस्ता मजदुरहरू १२ घण्टाको निरन्तर ड्युटीमा श्रम गर्दै छन्, तर तलबबाहेक कुनै सुविधा छैन। “श्रमिक नआए तलब काटिन्छ, हप्तामा एक दिन पनि छुट्टी छैन,” उनीहरूको गुनासो छ।

---

२४ घण्टा भट्टी, जोखिममा भारतीय श्रमिक

जगदम्बा स्टिल, नारायणी स्पात, अशोक स्टिल जस्ता उद्योगहरूले ४–५ वटा भट्टी २४ घण्टा सञ्चालन गरिरहेका छन्। प्रत्येक भट्टीमा ७०–८० भारतीय मजदुर खटिन्छन्।

“भट्टी पड्किएपछि घाइतेहरूलाई बोर्डर कटाउने र केस त्यतै थन्क्याउने” — साःख स्टिलका व्यवस्थापक राजु तिमिल्सिनाले स्पष्ट गरेका छन्।

कानुन बन्यो, कार्यान्वयन छैन

२०७६ सालदेखि सरकारको कानुनले सामाजिक सुरक्षा कोषमा सबै श्रमिकको अनिवार्य आवद्धता गरेको भए पनि बारा–पर्सा करिडोरका अधिकांश मजदुर अझै वञ्चित छन्।

वीरगञ्ज उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष हरि गौतम भन्छन् — “५० हजारभन्दा बढी मजदुर छन्, उद्योगीहरू गम्भीर छन् भन्ने सुनिन्छ तर काम छैन।”

---

“१० वर्ष भयो, मजदुरको जीवन उस्तै छ” – सांसद शाही

संघीय सांसद तथा पूर्वमुख्यमन्त्री महेन्द्र बहादुर शाही भन्छन् —
“मजदुरको नाङ्गो खुट्टाले फलाम चलाइरहेका छन्। सुरक्षाको नाममा केही छैन। सरकारले नियमन गर्नुपर्ने हो तर चासो नै छैन।”

गत महिना संघीय सांसदहरूको टोलीले अनुगमन गर्दा जीवन र श्रमबीच संघर्षरत मजदुरको कठोर यथार्थ उजागर भएको थियो।

---

अब प्रश्न उठ्छ – फलामजन्य उद्योग बलियो बन्नु राम्रो तर, मजदुरको जीवन किन त्यागिएर?

काम गराउनेहरू चिच्याइरहेका छन् उत्पादनका ग्राफमा,
तर श्रमिकको जीवन भने खसिरहेको छ भट्टीको तापमा।