२ सयपटक सर्पले टोकेको मान्छेको रगतबाट बन्दैछ सुपर एन्टिभेनम, वैज्ञानिक चकित!

— कल्पना गर्नुस्, एउटै मान्छेलाई दुई दशकभित्र २ सयपटक विषालु सर्पले डसेको छ — त्यो पनि जानाजान! अचम्म लाग्छ? तर यो वास्तविक घटना हो। अमेरिकी टिम फ्राइड नामका व्यक्तिले यो असम्भव जस्तो लाग्ने यात्रालाई सम्भव बनाएका छन्, जसको उद्देश्य थियो — संसारका सबै सर्पका विषविरुद्ध काम गर्ने एउटै एन्टिभेनम बनाउने।

२० वर्षसम्म माम्बा, कोब्रा, ताइपान, करेत जस्ता सबैभन्दा घातक सर्पहरूको विष आफूलाई सुई लगाएर र सिधा टोका खाँदै फ्राइडले आफ्नो शरीरमा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता यति बलियो बनाएका छन् कि अहिले उनको रगतमै एन्टिभेनम बन्ने क्षमता छ।

वर्तमानमा प्रयोग हुने एन्टिभेनमहरू विशेष सर्प प्रजातिका लागि मात्र प्रभावकारी हुन्छन्। तर वैज्ञानिकहरू भन्छन् — फ्राइडको रगतमा विकसित एन्टिबडीहरूलाई प्रयोग गरेर अब ‘युनिभर्सल’ एन्टिभेनम बनाउने सम्भावना देखिएको छ। यसले सबै खालका सर्पदंशको उपचार गर्न सक्नेछ।

फ्राइडको रगतबाट निकालिएको यी एन्टिबडीहरूलाई मुसामा परीक्षण गर्दा १९ मध्ये १३ घातक सर्पका विषविरुद्ध प्रभावकारी देखिएको छ। बाँकीमा पनि आंशिक सुरक्षा देखिएको छ। वैज्ञानिकहरू अझै परीक्षण गर्दै छन्, र चौथो घटक खोज्दै छन् जसले सबै इलापिड सर्प — कोब्रा, माम्बा, करेत आदि — का विषहरूलाई पूर्ण रूपमा निष्क्रिय गर्न सकोस्।

फ्राइडले यस अभियानलाई “मानवताको लागि केही राम्रो गर्न सक्ने प्रयास” मानेका छन्। सुरुमा कोब्राको टोकाइले उनी कोमामा पुगेका थिए, तर त्यसपछि पनि उनले हिम्मत हारेनन्। “म एक औंला गुमाउन चाहन्नथें, म मर्न चाहन्नथें, म काम गुमाउन चाहन्नथें,” भन्दै उनले यो अभियानलाई जीवनको मिशन बनाएका छन्।

उनको रगत अहिले बायोटेक कम्पनी Sentivax र विश्वका विभिन्न विश्वविद्यालयहरूमा गहिरो अनुसन्धानमा प्रयोग भइरहेको छ। वैज्ञानिकहरू भन्छन्, यदि यो सफल भयो भने, प्रत्येक वर्ष सर्पको टोकाइले मर्ने १ लाख ४० हजार मानिसहरूको जीवन बचाउन सकिनेछ, अझ पाँच लाखभन्दा बढी अशक्तताबाट जोगिन सक्नेछन्।

कोलम्बिया विश्वविद्यालयका प्रख्यात विष विज्ञान विशेषज्ञ प्रोफेसर पिटर क्वाङ भन्छन्, “फ्राइडको शरीरले विकास गरेको प्रतिरक्षा प्रणाली साँच्चै अद्भुत छ। यदि हामी यसलाई औषधिमा रूपान्तरण गर्न सफल भयौं भने, यो चिकित्सा विज्ञानको क्रान्तिकारी फड्को हुनेछ।”

बेलायतको लिभरपुल ट्रपिकल मेडिसिन स्कूलका प्रोफेसर निक केसवेल भन्छन्, “अझ धेरै परीक्षण गर्न बाँकी छ, तर यो काम भविष्यको विश्वव्यापी एन्टिभेनम समाधान बन्न सक्ने बलियो सम्भावना हो।”

अन्ततः, टिम फ्राइडको शरीरमा बगिरहेको रगत अब मानव जातिकै सुरक्षा कवच बन्ने बाटोतर्फ अग्रसर छ। उनले भनेका छन्, “म यसमा गर्व गर्छु। यो मेरो जीवनशैली बनिसक्यो। र मलाई लाग्छ, म केही ठूलो गरिरहेको छु – सबैको लागि।”